Khám phá các biểu trưng ẩn dụ về nhà và các mối quan hệ xã hội trong tiếng Anh và tiếng Việt: Một góc nhìn văn hóa
Từ khóa:
ẩn dụ, các mối quan hệ xã hội, lý thuyết ẩn dụ khái niệm, nhà, nhận thức văn hóaTóm tắt
Nghiên cứu này khám phá cách thức khái niệm hóa ẩn dụ về “nhà” và các mối quan hệ xã hội trong tiếng Anh và tiếng Việt, dựa trên nền tảng lý thuyết ẩn dụ khái niệm (Conceptual Metaphor Theory – CMT). Sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed-methods), nghiên cứu kết hợp giữa phân tích định tính các ẩn dụ trong ngôn ngữ từ các kho ngữ liệu và từ điển, cùng với dữ liệu định lượng thu thập từ bảng khảo sát 70 người tham gia nghiên cứu (bao gồm người bản ngữ và người song ngữ). Kết quả chỉ ra các khuynh hướng ẩn dụ mang tính văn hóa đặc thù: ẩn dụ trong tiếng Việt có xu hướng dựa trên hình ảnh kiến trúc và thiên nhiên (ví dụ: GIA ĐÌNH LÀ NGÔI NHÀ), phản ánh các giá trị tập thể như trật tự tôn ti, an toàn và sự phụ thuộc lẫn nhau; ngược lại, các ẩn dụ trong tiếng Anh chủ yếu mang tính hành trình hoặc cảm xúc (ví dụ: TÌNH YÊU LÀ MỘT HÀNH TRÌNH), hướng đến chủ nghĩa cá nhân và sự phát triển bản thân. Các ẩn dụ này không chỉ là phương tiện biểu đạt trong ngôn ngữ học, mà còn phản ánh nhận thức xã hội – văn hóa sâu sắc. Nghiên cứu mang lại giá trị cho lĩnh vực ngôn ngữ học tri nhận liên văn hóa, khi cung cấp cái nhìn sâu hơn về cách văn hóa trung gian định hình nhận thức về sự gắn bó, bản sắc, và các mối quan hệ giữa con người thông qua ẩn dụ.
Lượt tải xuống
Tài liệu tham khảo
Cameron, L., & Low, G. (1999). Researching and applying metaphor. Cambridge University Press.
Charteris-Black, J. (2004). Corpus approaches to critical metaphor analysis. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230000612
Deignan, A. (2005). Metaphor and corpus linguistics. John Benjamins Publishing. https://doi.org/10.1075/celcr.6
Dervin, F., & Gross, Z. (2021). Interculturality in education: A theoretical and methodological toolbox. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-76757-0
Gibbs, R. W. (1994). The poetics of mind: Figurative thought, language, and understanding. Cambridge University Press.
Gómez González, M. de los Á., Mackenzie, J. L., & González Álvarez, E. (Eds.). (2008). Current trends in contrastive linguistics: Functional and cognitive perspectives (Vol. 60). John Benjamins Publishing.
Krzeszowski, T. P. (1990). Contrasting languages: The scope of contrastive linguistics (Vol. 51). Mouton de Gruyter.
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction (2nd ed.). Oxford University Press.
Kövecses, Z. (2015). Where metaphors come from: Reconsidering context in metaphor. Oxford University Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (Ed.), Metaphor and thought (2nd ed., pp. 202–251). Cambridge University Press.
Le, Q. D., & Nguyen, V. K. (2021). A study of figurative language in Vietnamese folklore scripts, proverbs and idiomatic expressions: Challenges for foreign learners of Vietnamese language. European Modern Studies Journal, 5(5), 306–314.
Littlemore, J., & Low, G. (2022). Metaphor in education: Using metaphor to improve teaching and learning. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108879421
Nguyen, D. G. (2023). Vietnamese concepts of love through idioms: A conceptual metaphor approach. Theory and Practice in Language Studies, 13(4), 855–866. https://doi.org/10.17507/tpls.1304.06
Nguyen, N. V. (2012). Conceptual metaphor of power and respect in English and Vietnamese idioms. Journal of Science, Ho Chi Minh City University of Education, (35), 1–9.
Rohrer, T. (2007). The body in space: Embodiment, experientialism and linguistic conceptualization. In T. Ziemke, J. Zlatev, & R. Frank (Eds.), Body, language and mind: Volume 1 – Embodiment (pp. 339–378). Mouton de Gruyter.
Vu, H. C. (2020). Conceptual metaphor “a family is a house” in Vietnamese. VNU Journal of Foreign Studies, 36(6), 43–56. https://doi.org/10.25073/2525-2445/vnufs.4463
Yu, N. (1998). The contemporary theory of metaphor: A perspective from Chinese. John Benjamins.
